Ey Doğalgaz

İSRAİL Doğu Akdeniz sularında büyük doğalgaz rezervlerine sahip. Bunun Türkiye üzerinden Avrupa’ya satılması düşünülürken dün çok çarpıcı bir haber ajanslara düştü:

“İsrail Başbakanı Netanyahu, Yunanistan Başbakanı Çipras ve Güney Kıbrıs yönetimi lideri Anastasiadis bu gazın Türkiye’yi dışlayarak deniz altında döşenecek borularla Güney Kıbrıs, Girit, Yunanistan ve İtalya üzerinden Avrupa’ya ulaştırılması konusunda projenin bu yıl imzalanacağını açıkladılar.”

AB’nin finansman desteği vermesini umuyorlar.

Evvela KKTC Cumhurbaşkanı Sayın Mustafa Akıncı’yı yürekten kutluyorum. Yaptığı açıklamada bunu protesto etti, barışa hizmet etmeyeceğini belirtti.

MAVİ MARMARA VE UZLAŞMA

Türkiye’nin dış politikası bütün iktidarlar döneminde Filistin’i desteklemek, bu sebeple İsrail’i eleştirmek ama İsrail’le ilişkilere de önem vermek olmuştu.

Hatta o dönemdeki Başbakan Erdoğan, Amerika’daki Yahudi lobilerinden “cesaret madalyası” almıştı.

“One Minute” bir tarafa, sivil Mavi Marmara gemisine İsrail’in barbarca saldırısı elbette ilişkileri bozdu. Sonra Ankara ve Tel Aviv ortak çıkarların önemini dikkate alarak tazminat karşılığı uzlaştılar.

Uzlaşmanın olumlu olduğunu belirten yazımda “Doğu Akdeniz’de zengin doğalgaz yataklarının bulunduğuna” dikkat çekerek “İsrail doğalgazının Türkiye’den Avrupa’ya iletilmesi iki ülke için de önemli bir ekonomik projedir” diye yazmıştım. (27 Haziran 2016)

İsrail Enerji Bakanı Yuval Steinits, İsrail doğalgazı için Yunanistan ve Türkiye alternatiflerinin düşünüldüğünü belirterek, Türkiye alternatifinin “çok daha ucuz olduğunu” söylemiş, Mısır’da da zengin yataklar keşfedildiğini hatırlatmıştı. (1 Ocak 2016)

Zira İsrail için Ortadoğu dengelerinde Türkiye, Yunanistan’dan çok daha önemliydi.

DOĞU AKDENİZ

Fakat Mavi Marmara krizini sonlandıran uzlaşma, gerilimi sona erdirmedi; söz düellosu devam etti.

Netanyahu Yunanistan ve Rum kesimiyle görüşmelere hız verdi. Ankara’nın ise Ortadoğu’daki sorunları arttı. Geçen ay şöyle yazmıştım:

“Doğu Akdeniz’de keşfedilen zengin kaynaklarda Türkiye’nin etkin olması için siyaseten İsrail, Lübnan ve Mısır’la ilişkileri önemli olduğu gibi Batılı şirketlerden finansman sağlamak da gerekecektir.” (6 Nisan)

Elbette Mısır açıklarında keşfedilen doğalgaz rezervlerini de hiç akıldan çıkarmamak gerekir. Mısır ve İsrail gazları birlikte çok büyük ekonomik potansiyeldir.

Ama bizim Mısır’la da aramız açık.

Yine de Doğu Akdeniz’deki doğalgaz rezervleri için Türkiye kesin kaybedilmiş değildir...

DİPLOMASİNİN DEĞERİ

Ankara hem diplomasi yaparak hem Batı’da daha uygun finansman imkânları sağlayarak projeyi Türkiye’ye çevirebilir veya iki hat olarak gündeme getirebilir.

Bunun için Batı’yla ilişkilerin niteliği önemlidir.

Türkiye ve Azerbaycan Bakü-Ceyhan boru hattını Batı’nın siyasi ve finansman desteğiyle gerçekleştirmedi mi?

Bugün İsrail açıklarında Tamar ve Leviathan bölgelerinde, Kıbrıs’ın güneyindeki Afrodit bölgesinde ve Mısır’ın Zuhr bölgesinde bulunan zengin rezervler Türkiye’nin gelecek yılları için fevkalade önemlidir.

Dış politikada ideoloji dilinin zararları görülmüş olmalıdır.

Hem Filistin davasını siyasi ve insani olarak savunmak hem İsrail’le ilişkilere özen göstermek “diplomasi” açısından mümkündür.

Türkiye’nin geleneksel diplomasisi budur.

Zaten “diplomasi dili” tarihte böyle hatta çok daha çelişkili sorunların tecrübesiyle gelişmişti.

Dış politikada tek doğru dil diplomasi dilidir